Trong sản xuất nông nghiệp, các biện pháp canh tác có tác dụng phòng trừ sâu bệnh hại cây được xem như là một nhóm biện pháp bảo vệ thực vật. Tác động đúng đắn và hợp lý thì các biện pháp kỹ thuật canh tác có thể hạn chế được sự xuất hiện của sâu bệnh trên đồng. Trong số các biện pháp kỹ thuật canh tác có nhiều ý nghĩa đối với công tác bảo vệ thực vật, đáng chú ý nhất là các biện pháp sau đây:

1. Luân canh, xen canh cây trồng: Trong khi thực hiện luân canh, thay đổi luân phiên các loại cây trồng trên đồng ruộng sẽ tạo ra khả năng ngăn ngừa được sự tích lũy của sâu bệnh. Đối với những loài sinh vật chỉ chuyên gây hại trên một loài cây (hoặc một số giống cây), khi gặp các loài cây trồng hoặc giống cây trồng khác, chúng không thể phát triển được, cho nên bị chết nhiều.

Chọn cây trồng thích hợp để luân, xen canh có thể loại trừ được các loài sinh vật gây hại chuyên tính hoặc hạn chế tác hại của chúng đến mức thấp nhất. Một số loài cây có khả năng tiết ra các chất kháng sinh vào đất, có thể tiêu diệt một số loài vi sinh vật và tuyến trùng trong đất.

2. Cơ cấu cây trồng và bố trí phân bố cây trồng trên đồng ruộng: Khi gặp điều kiện thuận lợi, các loài sinh vật gây hại cho cây phát triển mạnh, chúng sinh sản hàng loạt và tạo thành các trận dịch. Đối với từng loại sinh vật gây hại, không phải loài cây nào cũng dùng làm thức ăn được, mà chúng chỉ có thể dùng những loài cây nhất định làm thức ăn. Vì vậy, khi trên đồng ruộng có nhiều loài cây khác nhau, sự phát triển của loài sâu bệnh gây hại sẽ gặp trở ngại khi chúng gặp loài cây không dùng làm thức ăn được.

Không trồng những loài cây có họ hàng gần nhau có cùng những đặc tính giống nhau, ở sát cạnh nhau, vì như vậy các loài sinh vật gây hại có thể từ loài cây này lan sang loài cây kia để gây hại. Ví dụ: Không trồng khoai tây bên cạnh cây cà chua để tránh sự lây lan của bệnh mốc sương, không trồng đỗ tương gần đỗ trắng để tránh lây lan bệnh gỉ sắt …

3. Chế độ làm đất: Cày phơi ải, cày lật gốc rạ, tiêu diệt tàn dư cây trồng và diệt cỏ dại trên đồng ruộng có ý nghĩa rất lớn trong việc diệt trừ các loài sinh vật gây hại sống và tồn tại trong đất. Cày lật đất lên làm cho ánh sáng mặt trời trực tiếp tiêu diệt một số loài sinh vật gây hại được đưa từ các lớp đất dưới sâu lên trên mặt đất.

4. Thời vụ gieo trồng: Tạo nên sự lệch pha và tình trạng không thật thuận lợi đối với sự phát triển của các loài gây hại; làm giảm mức độ gây ô nhiễm cho môi trường. Bố trí hợp lý thời vụ còn tạo thêm điều kiện để sử dụng tốt tài nguyên khí tượng thủy văn, phân bố lao động đều theo thời gian và khai thác tốt tiềm năng đất đai.

5. Phân bón: Để đảm bảo nông nghiệp sạch, cần tăng cường bón phân hữu cơ, kết hợp sử dụng các loại phân vô cơ (hóa học) cân đối, hợp lý để tăng năng suất, chất lương nông sản. Tuy nhiên không nên bón quá nhiều đạm cho cây trồng, vì đạm thừa làm cho cây chậm thành thục, quả chậm chín; tạo điều kiện cho một số loài vi sinh vật gây bệnh xâm nhập.

          6. Các biện pháp chăm sóc, vun xới, tỉa cành, bấm ngọn: Những biện pháp này có mục đích chính là nhằm thúc đẩy và điều hòa các quá trình sinh trưởng và phát triển của cây để đạt năng suất kinh tế cao.

Như vậy, các biện pháp kỹ thuật canh tác có nhiều ý nghĩa đối với nông nghiệp bền vững. Nếu được thực hiện hợp lý, đúng kỹ thuật sẽ tạo ra môi trường “sạch” cho cây trồng phát triển và có nhiều khả năng tác động ngăn ngừa sự gây hại của các loài sâu bệnh.